ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿ (CBDC)- ಅಥವಾ ಇ-ರುಪೀ
- ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕುಳಮರ್ವ
ದೇಶದ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಇ-ರುಪೀ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಮುಂದಾಗಿದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ರುಪೇ ಕಾರ್ಡ್, ಯುಪಿಐ ನಂತಹ ಫಿನ್‌ಟೆಕ್ ಜಾಲಗಳ ಮೂಲಕ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣ ಬಹುತೇಕ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದೆ. ಅದರ ಮುಂದಿನ ಹಂತವಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದೆ ಇ-ರುಪೀ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಏನಿದು ಇ-ರುಪೀ...? ಉಪಯುಕ್ತ ನ್ಯೂಸ್ ಓದುಗರಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿದೆ ಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ.
ದೇಶದಲ್ಲೀಗ ಕೆಲವು ಅಧ್ಯಯನಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಇ-ರುಪೀ ( e₹) ಬಳಕೆಯನ್ನು ಪೈಲಟ್ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಚಿಲ್ಲರೆ (ಸಾರ್ವಜನಿಕ) ಮತ್ತು ಸಗಟು (ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು) ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪೈಲಟ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಎ. ಚಿಲ್ಲರೆ CBDC
1. ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿ ಎಂದರೇನು?
ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿ ಅಥವಾ e₹, ಭಾರತದ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿ (CBDC). ಇದು ಭಾರತದ ಭೌತಿಕ ಕರೆನ್ಸಿಯಾದ ರೂಪಾಯಿ (₹) ಯ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪವಾಗಿದೆ. e₹ ಅನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆಯ ಅನುಕೂಲತೆ, RBI ಯ ಖಾತರಿ, ವಹಿವಾಟಿನ ಅಂತಿಮ ಇತ್ಯರ್ಥ ಇತ್ಯಾದಿ ಭೌತಿಕ ನಗದಿಗೆ ಸಮನಾದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. e₹ ಅನ್ನು ಬಳಕೆದಾರರ ಡಿಜಿಟಲ್ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಭೌತಿಕ ₹ ನೋಟಿನಂತೆ ವಹಿವಾಟುಗಳಿಗೆ ಪಾವತಿ ಮಾಡಲು / ಸ್ವೀಕರಿಸಲು / ಕಳುಹಿಸಲು ಮತ್ತು / ಅಥವಾ ಪಾವತಿ ಮಾಡಲು ಬಳಸಬಹುದು.
ಭಾರತದ CBDC ಯ ಲೋಗೋ ಮತ್ತು ಟ್ಯಾಗ್‌ಲೈನ್ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ:
2. ಇ₹ ಅನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು ಬಳಸಬಹುದು?
ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಪಾವತಿಗಳು ಅಥವಾ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರಿಗೆ ವಹಿವಾಟುಗಳಿಗಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನೀಡುವ ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಇ₹ ಅನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು ವಹಿವಾಟು ಮಾಡಬಹುದು. ಪ್ಲೇ ಸ್ಟೋರ್ ಅಥವಾ ಆಪ್ ಸ್ಟೋರ್‌ನಿಂದ ಇ₹ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು. ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಬಳಸುವ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾದ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಒದಗಿಸುವ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು. ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಆಯಾ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ CBDC QR ಕೋಡ್ ಅಥವಾ UPI QR ಕೋಡ್ ಅನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮಾಡಬಹುದು.
3. ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಎಂದರೇನು?
ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಒಬ್ಬರ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್/ಸಾಧನದಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಬಹುದಾದ ಡಿಜಿಟಲ್ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಆಗಿದೆ. ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಭೌತಿಕ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಭೌತಿಕ ವ್ಯಾಲೆಟ್/ಪರ್ಸ್‌ನಂತೆಯೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಒದಗಿಸುತ್ತಿವೆ, ಇವು ಚಿಲ್ಲರೆ CBDC ಪೈಲಟ್‌ನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
4. ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳು ಸುರಕ್ಷಿತವೇ?
ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳು ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಸುಭದ್ರವಾಗಿವೆ. ಬಳಕೆದಾರರ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಇ₹ ಅನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿಡಲು ದೃಢವಾದ ಸೈಬರ್-ಭದ್ರತಾ ಚೌಕಟ್ಟು ಇದೆ. ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಮೊಬೈಲ್ ಸಾಧನ ಕಳೆದುಹೋದರೂ ಸಹ ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿರುವ ಇ₹ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ಮೊಬೈಲ್ ಸಾಧನದಲ್ಲಿ ಅದೇ ಫೋನ್ ಸಂಖ್ಯೆ / ಸಿಮ್ ಬಳಸಿ ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಅನ್ನು ಮರುಪಡೆಯಬಹುದು.
5. ಪ್ರಸ್ತುತ ಯಾವ ಮೊಬೈಲ್ ಆಪರೇಟಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ e₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ?
e₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ ಮತ್ತು iOS ಮೊಬೈಲ್ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.
6. ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ರಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ?
ಚಿಲ್ಲರೆ e₹ ನ ರಚನೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆಯು ಕಾಗದದ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ, RBI e₹ ಅನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನಂತರ, ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ತಮ್ಮ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಆನ್‌ಬೋರ್ಡಿಂಗ್ ಮತ್ತು e₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಚಿಲ್ಲರೆ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ (ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ) e₹ ವಿತರಣೆ, ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ ಡಿಸೆಂಬರ್ 1, 2022 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಚಾಲನೆಗೊಂಡಿದೆ. ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಗುರುತಿಸಲಾದ ಪೈಲಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಬಳಕೆದಾರರು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು e₹ ಅನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.
7. ಇ₹ ಪೈಲಟ್‌ಗಳು (ಚಾಲಕಗಳು) ಏನನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿವೆ?
ಇ₹ ಪೈಲಟ್‌ಗಳು ಸೀಮಿತ ಪ್ರಮಾಣದ, ನಿಯಂತ್ರಿತ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ಸ್ಕೇಲೆಬಿಲಿಟಿ, ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್, ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು, ಬಳಕೆಯ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಮತ್ತು ಇ₹ ನ ಸ್ವೀಕಾರವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇ₹ ಸೃಷ್ಟಿ, ವಿತರಣೆ, ಬಳಕೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ದೃಢತೆಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಪೈಲಟ್‌ಗಳು ಹೊಂದಿವೆ.
8. ಇ₹ ಅನ್ನು ಯಾರು ಬಳಸಬಹುದು?
ಪ್ರಸ್ತುತ, ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಗುರುತಿಸಲಾದ ಪೈಲಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಬಳಕೆದಾರರು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಇ₹ ಅನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಈ ಗ್ರಾಹಕರು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಥವಾ ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಇ₹ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅನ್ನು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಬಹುದು, ತಮ್ಮನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಮತ್ತು ಪೈಲಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು.
9. ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸಮಯದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಯಿಂದ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ವಹಿವಾಟು ಮಾಡಬಹುದೇ?
ಇ₹ ಅನ್ನು ವಾರದ 24 ಗಂಟೆಗಳು x 7 ದಿನಗಳು ಇ₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗೆ/ ಅಥವಾ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ನಿಂದ ವಹಿವಾಟು ಮಾಡಬಹುದು.
ಇ-ವಾಲೆಟ್ ತೆರೆಯಲು/ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಕನಿಷ್ಠ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.
11. ಚಿಲ್ಲರೆ ಗ್ರಾಹಕರು e₹ ಬಳಸಲು ಉಳಿತಾಯ ಖಾತೆ ಕಡ್ಡಾಯವೇ?
ಪ್ರಸ್ತುತ, e₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ತೆರೆಯುವುದು ಬಳಕೆದಾರರ ಉಳಿತಾಯ ಖಾತೆಗಳಿಗೆ ಲಿಂಕ್ ಆಗಿದೆ. ಈ ಲಿಂಕ್ ಘರ್ಷಣೆಯಿಲ್ಲದ ಬಳಕೆದಾರರ ಆನ್‌ಬೋರ್ಡಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯೇಕ KYC ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಬಳಕೆಯ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಬಳಕೆದಾರರ ಆನ್-ಬೋರ್ಡಿಂಗ್‌ನ ಹೊಸ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಅನ್ವೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
12. ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ಮೌಲ್ಯಗಳ e₹ ಅನ್ನು (ನೋಟು ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯ) ಏಕೆ ಇವೆ?
ಬಳಕೆಯ ಸುಲಭತೆಗಾಗಿ, e₹ ಭೌತಿಕ ಕರೆನ್ಸಿಯಂತೆಯೇ ಅದೇ ಮೌಲ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇದು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಭೌತಿಕ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ಬಳಕೆಯಂತೆಯೇ ಅದೇ ಪರಿಚಿತತೆ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
13. ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಮುಖಬೆಲೆ ಅಥವಾ ನಾಣ್ಯಗಳಿಲ್ಲದೆಯೇ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸುವುದು ಹೇಗೆ?
ಅಗತ್ಯವಿರುವ ನಾಣ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವು ಎಲ್ಲಾ ಇ-₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಾಪಾರಿಯಿಂದ ₹15 ಮೌಲ್ಯದ ವಸ್ತುವನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಬಯಸಿದರೆ ಆದರೆ ಇ-₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ₹20 ಮೌಲ್ಯದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಲಭ್ಯವಿದ್ದರೆ, ಹಣವನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವಾಗ ಮೊತ್ತದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ₹15 ಅನ್ನು ನಮೂದಿಸಬಹುದು; ₹15 ಅನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿಗೆ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಜಮಾ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉಳಿದ ₹5 ಅನ್ನು ಇ-₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
14. e₹ ಬಳಸಲು ಯಾವುದಾದರೂ ಶುಲ್ಕಗಳಿವೆಯೇ?
e₹ ಅಥವಾ e₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಶುಲ್ಕಗಳಿಲ್ಲ.
15. e₹ ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬೆಂಬಲ/ವಿವಾದಗಳಿಗಾಗಿ ಯಾರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು?
ಬಳಕೆದಾರರು ತಮ್ಮ e₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಮೂಲಕ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಎತ್ತಬಹುದು ಅಥವಾ ಅವರ ಗ್ರಾಹಕ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು.
16. e₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ₹ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್‌ಗಳಿಗೆ ಬಡ್ಡಿಯನ್ನು ಪಾವತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆಯೇ?
e₹ ನ ನಗದು-ತರಹದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರೆ, ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್‌ಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಬಡ್ಡಿಯನ್ನು ಪಾವತಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
17. e₹ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿದೆಯೇ?
ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಕಾಯ್ದೆ, 1934 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 26 ರ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರತಿ ₹ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟು ಭಾರತದ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಪಾವತಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅದರಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಖಾತರಿಪಡಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. e₹, ₹ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟಿನ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.
18. e₹ ಮತ್ತು UPI ನಡುವೆ ಯಾವುದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆಯೇ?
e₹ ರೂಪಾಯಿಯ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪವಾಗಿದೆ; ಆದರೆ UPI ಪಾವತಿಯ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. e₹ ಪಾವತಿಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, 'ಮೌಲ್ಯದ ಸಂಗ್ರಹ'ವಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ, e₹ ಅನ್ನು ಒಬ್ಬರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಯಿಂದ ಹಿಂಪಡೆಯಬಹುದು ಮತ್ತು e₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಇಡಬಹುದು.
ಯಾವುದೇ CBDC QR ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ P2P ಮತ್ತು P2M ಪಾವತಿಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ವಹಿವಾಟುಗಳು ಎರಡು e₹ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ನಡೆಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆದಾರರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗದೆ ತಕ್ಷಣವೇ ಇತ್ಯರ್ಥಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
P2P ಮತ್ತು P2M ಪಾವತಿಗಳಿಗಾಗಿ, e₹ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ನಿಂದ UPI QR ಅನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸಹ ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ವಸಾಹತು UPI ಸೆಟಲ್ಮೆಂಟ್ ಟೈಮ್‌ಲೈನ್‌ಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿರುತ್ತದೆ.
19. e₹ ನ ಆಫ್‌ಲೈನ್ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೇನು?
e₹ ನ ಆಫ್‌ಲೈನ್ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವು ಸೀಮಿತ ಅಥವಾ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಸಂಪರ್ಕವಿಲ್ಲದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸಲು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಭೌತಿಕ ನಗದು ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಗೆ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಪರಿಹಾರವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ವಿಭಿನ್ನ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಒಂದು ಪರಿಹಾರವು ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಇಲ್ಲದೆ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಟೆಲಿಕಾಂ ಸಂಪರ್ಕ ಚಾಲನೆಯಲ್ಲಿರುವುದು ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ಪರಿಹಾರವು NFC ಸಂವಹನವನ್ನು ಸದುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ.
20. e₹ ನ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮೆಬಿಲಿಟಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೇನು?
ಪ್ರೋಗ್ರಾಮೆಬಿಲಿಟಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವು ಪ್ರಾಯೋಜಕ ಘಟಕ (ಸರ್ಕಾರ / ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್) ಅಥವಾ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ CBDC ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿನ ಹಣವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ, ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆಯೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯ ದಿನಾಂಕ, ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಳ, ವ್ಯಾಪಾರಿ ವರ್ಗ ಸಂಕೇತಗಳು, ವ್ಯಾಪಾರಿ VPA, ಇತ್ಯಾದಿಗಳಂತಹ ವಿಭಿನ್ನ ನಿಯತಾಂಕಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮೆಬಿಲಿಟಿ ಬಳಕೆಯ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ನೇರ ಪ್ರಯೋಜನ ವರ್ಗಾವಣೆ (DBT) ಯೋಜನೆಗಳು, ಬಡ್ಡಿ ಸಬ್ವೆನ್ಷನ್ ಯೋಜನೆ, ಸಾಲ ನೀಡುವಿಕೆ, ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾದ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗಿ ಭತ್ಯೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮೆಬಿಲಿಟಿ ಬಳಕೆಯ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
21. ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ CBDC ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಪೈಲಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಯಾವುವು?
ಪ್ರಸ್ತುತ, 15 ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು CBDC ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿವೆ. ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಲು ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಿಂಕ್ ಅನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಬಿ. ಸಗಟು CBDC
22. ಸಗಟು CBDC ಎಂದರೇನು ಮತ್ತು ಅದು ಚಿಲ್ಲರೆ CBDC ಯಿಂದ ಹೇಗೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ?
ಸಗಟು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿ (e₹-W) ಅನ್ನು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಅಂತರಬ್ಯಾಂಕ್ ವಸಾಹತುಗಳು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ-ಮೌಲ್ಯದ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲು ಇದು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ನಿರ್ಬಂಧಿತ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸಗಟು ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ದಕ್ಷತೆ, ವೇಗ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಸಗಟು CBDC ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಮತ್ತು ವಸಾಹತು ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ, ಚಿಲ್ಲರೆ CBDC ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು / ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ, ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಚಿಲ್ಲರೆ CBDC ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ದೈನಂದಿನ ವಹಿವಾಟುಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಭೌತಿಕ ನಗದು ಹಣದ ಹಾಗೆಯೇ, ಆದರೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ.
23. e₹-W ನ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳೇನು?
e₹-W ಹಣಕಾಸಿನ ವಹಿವಾಟುಗಳಿಗಾಗಿ ವಸಾಹತು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ವೇದಿಕೆಯ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮೆಬಿಲಿಟಿ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಂದದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸೆಟಲ್ಮೆಂಟ್ ಅಪಾಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
24. ಸಗಟು CBDC ಪೈಲಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಾರ್ಯಾರು ಭಾಗಿಗಳು?
ಪ್ರಸ್ತುತ, ಸಗಟು CBDC ಪೈಲಟ್‌ನಲ್ಲಿ 14 ಭಾಗೀದಾರರಿದ್ದಾರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿವೆ.
25. e₹-W ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಳಕೆಯ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಯಾವುವು ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಜನಗಳೇನು?
e₹-W ನ ಎರಡು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಬಳಕೆಯ ಪ್ರಕರಣಗಳಿವೆ, (i) ಸರ್ಕಾರಿ ಭದ್ರತೆಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಹಿವಾಟುಗಳ ನಿಧಿಗಳ ಇತ್ಯರ್ಥ, ಮತ್ತು (ii) ಕರೆ ಹಣ (Call Money) ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ-ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಾಲ ಮತ್ತು ಸಾಲದ ಇತ್ಯರ್ಥ. ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಣದಲ್ಲಿನ ಇತ್ಯರ್ಥವು ವಸಾಹತು ಖಾತರಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಮೊದಲೇ ತೆರವುಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ವಸಾಹತು ಅಪಾಯವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಮೇಲಾಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು e₹-W ನ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮೆಬಿಲಿಟಿ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ವಹಿವಾಟು ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
ನಿರಂತರ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಉಪಯುಕ್ತ ನ್ಯೂಸ್ ಟೆಲಿಗ್ರಾಂ ಚಾನೆಲ್‌ಗೆ ಜಾಯಿನ್ ಆಗಿ
ಉಪಯುಕ್ತ ನ್ಯೂಸ್’ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಪುಟ ಲೈಕ್ ಮಾಡಿ
ಉಪಯುಕ್ತ ನ್ಯೂಸ್ ವಾಟ್ಸಪ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ಜಾಯಿನ್ ಆಗಲು ಈ ಲಿಂಕ್ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ
