- ಮಾಧುರಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ, ಬೆಂಗಳೂರು
ತ್ರೇತಾಯುಗದಿಂದಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸ್ಥಳ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಿಷ್ಕಿಂದೆ ಅಂದರೆ ಇಂದಿನ ಹಂಪಿ. ವಾಲಿ ಸುಗ್ರೀವ ಹನುಮಂತನ ನಾಡು ನಮ್ಮ ಕರುನಾಡು. ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರನ ನಂಟು ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯಿಂದ ನೇಪಾಳದವರೆಗೂ ಇದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸೀತೆಯ ಜನಕಪುರಿ ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ರಾಮದೇವರ ನಂಟಿದೆ. ವನವಾಸ ಮತ್ತು ಸೀತೆಯನ್ನು ಕದ್ದೊಯ್ದು ರಾವಣನ ಲಂಕೆಯಿಂದ ಸೀತಾ ಮಾತೆಯನ್ನು ಕರೆ ತರಲು ವಾನರರ ಕೊಡುಗೆ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಕರುನಾಡಿನ ಅಳಿಲು ಸೇವೆಯಾಗಿದೆ.
ಅಯೋಧ್ಯೆಯಿಂದ ಹೊರಟ ರಾಮ ಚಿತ್ರಕೂಟ, ಪಂಚವಟಿ ದಂಡಕಾರಣ್ಯ ಎಲ್ಲ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದು ಸೀತಾಪಹರಣದ ನಂತರ ಕರುನಾಡ ಸೀಮೆಗೆ ಬರುತ್ತಾನೆ. ಸೀತೆಯನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಬಂದ ರಾಮನನ್ನು ಸುಗ್ರೀವನ ಸೈನಿಕರು ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ವಾನರ ರಾಜ ವಾಲಿಯ ಭಯದಿಂದ ಸುಗ್ರೀವನು ಮತಂಗಾಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುತ್ತಾನೆ. ವಾಲಿ ಮತ್ತು ಸುಗ್ರೀವರು ವಾನರರು ಕಿಷ್ಕಿಂದೆಯ ಅಣ್ಣ ತಮ್ಮಂದಿರು ಅವರ ರಾಜ್ಯ ಪಂಪಾ ಸರೋವರದ ಬಳಿ ಅಂದರೆ ಇಂದಿನ ಆನೆಗೊಂದಿ ಹಂಪಿ ಆಸುಪಾಸಿನ ಗುಡ್ಡಗಾಡಿನಲ್ಲಿತ್ತು. ಒಂದು ಬಾರಿ ವಾಲಿಯು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಬಹಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ ವಾಲಿಯ ನಿಧನವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಭಾವಿಸಿ ರಾಜ್ಯಭಾರವನ್ನು ಮಾಡಲು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ, ಹಿಂತಿರುಗಿದ ವಾಲಿ ಸುಗ್ರೀವನಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆ ನೀಡಿ ಸತತವಾಗಿ ಸೋಲಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಜೀವ ಭಯದಿಂದ ಸುಗ್ರೀವನು ಮತಂಗಾಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾನೆ. ಮತಂಗ ಋಷಿಗಳ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾತ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ವಾಲಿಗೆ ಋಷಿಗಳು ಮತಂಗ ಪರ್ವತದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬಂದರೆ ನಿನ್ನ ಮೃತ್ಯುವಾಗಲಿ ಎಂಬ ಶಾಪವನ್ನು ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸುಗ್ರೀವನು ಮತಂಗಾಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಹೆದರಿ ಜೀವನ ನಡೆಸಿರುತ್ತಾನೆ. ಹನುಮಂತನು ಶ್ರೀರಾಮನ ಪರಮ ಭಕ್ತನು ಹಾಗೂ ಸುಗ್ರೀವನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ರಾಮ ಲಕ್ಷಣರನ್ನು ದೂರದಿಂದ ನೋಡಿ ಹೆದರಿದ ಸುಗ್ರೀವನು ಅವರ ಬಗೆಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಬರಲು ಹನುಮಂತನನ್ನು ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ಕಿಷ್ಕಿಂದೆಯಲ್ಲಿ ರಾಮದೇವರ ಹಾಗೂ ಹನುಮಂತನ ಸಮಾಗಮವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಪವಿತ್ರವಾದ ಸ್ಥಳ ಇಂದಿನ ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಂಪಿ ಆನೆಗೊಂದಿಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ ಎಂಬುದು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾಗಿರುವಂತೆ ಕಿಷ್ಕಿಂದಾ ಪ್ರದೇಶ ಅಂದರೆ ಇಂದಿನ ಹೊಸಪೇಟೆ ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ರಾಮ ಮತ್ತು ಹನುಮರ ಸಮಾಗಮ ಹಾಗೂ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ವಾಸವನ್ನು ಕೂಡ ಮಾಡಿರುವ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪಂಪಾ ಸರೋರವರ ಶಬರಿಗಿರಿಗಳನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನಾವು ನೋಡಬಹುದು ಹಂಪಿಯ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತ ಹೋದಾಗ ಅಲ್ಲಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಸುವವರು ಈ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಕನ್ನಡಿಗರು ಅನಾದಿ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಸ್ನೇಹಪರರು ಇತರರಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವವರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರನಿಗೆ ಸುಗ್ರೀವನು ಸೀತೆಯನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದುದೇ ಸಾಕ್ಷಿ ಅದರಂತೆ ಸ್ವಾಮಿ ನಿಷ್ಠೆ ಭಕ್ತಿಯ ಪ್ರತೀಕ ಅಗಾಧ ಶಕ್ತಿಯ ಆಗರ ಹನುಮಂತ ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡಿಗ ಎಂಬುದು ಇನ್ನೂ ಹೆಮ್ಮೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ರಾಮಾಯಣಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಾಮ ಹನುಮಂತರು ಓಡಾಡಿದ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ನಾವು ಇಂದಿಗೂ ಕೂಡ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಹಂಪಿ ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ರಾಮ ವಾಸವಾಗಿದ್ದ, ಸುಗ್ರೀವನ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಧಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ವಾಲಿಯ ವಧೆ ಮಾಡಿ ಅವನಿಗೆ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಹಿಂ ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ವಾನರ ಸೇನೆಯನ್ನು ಸೀತೆಯನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಕಳುಹಿಸಿದ , ಸೀತೆಯು ಲಂಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ದೊರೆತ ನಂತರ ಕಿಷ್ಕಿಂದೆಯಲ್ಲೇ ಯುದ್ಧದ ತಯಾರಿಯನ್ನು ವಾನರ ಸೇನೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಕುಳಿತು ಮಾಡಿದ್ದು. ಇಂತಹ ಸ್ಥಳದ ನಂಟು ಕರುನಾಡಿಗರ ಹೆಮ್ಮೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಳಗಳು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.
ದೇವಸ್ಥಾನದ ನಾಡು ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯ, ಸಾಸಿವೆ ಕಾಳು ಕಡಲೆ ಕಾಳು ಗಣಪ, ನರಸಿಂಹ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹಗಳು ವಿಜಯನಗರ ಅರಸರ ಕಾಲದವು ಆದರೆ ಋಷ್ಯಮುಖ ಪರ್ವತದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ರಾಮ ಲಕ್ಷಣರು ಸೀತೆಯನ್ನು ಹುಡುಕಿದ ಸ್ಥಳವಿದೆ. ಹಂಪಿಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಡೆಗೆ ಸೀರೆಯ ಆಕಾರದ ಬಂಡೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಅದು ಸೀತಾದೇವಿಯ ಸೆರಗು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಸುಗ್ರೀವನ ಗುಹೆಯ ಬಳಿ ಕೋದಂಡ ರಾಮನ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಇಂದು ಯಂತ್ರೋದ್ಧಾರ ಪ್ರಾಣದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಳಿ ಇರುವ ಕೋದಂಡ ರಾಮನ ಬಳಿ ಇರುವ ಗುಹೆಯನ್ನು ಸುಗ್ರೀವನ ಗುಹೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚಿಂತಾಮಣಿ ದೇವಾಲಯವು ಸುಗ್ರೀವ, ರಾಮ-ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಹನುಮಂತರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸೀತೆಯನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.
ಇನ್ನು ಮಲಯವಂತ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ರಾಮಲಕ್ಷ್ಮಣರು ಲಂಕೆಗೆ ಹೋಗುವ ಮೊದಲು ಬಂದ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಿತರಾಗಿದ್ದರು. ವನವಾಸದಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಮಲಕ್ಷ್ಮಣರು ವಾಲಿಯ ವಧೆಯ ನಂತರ ಊರನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಮಲಯವಂತ ಪರ್ವದ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿಯೇ ವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇವೆಲ್ಲ ಐತಿಹ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಕೂಡ ಹಂಪಿ ಆನೆಗೊಂದಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ, ಇಲ್ಲಿ ರಾಮನು ನೆಲೆಸಿದ್ದ ಎಂಬ ಕುರುಹಿಗಾಗಿ ಮಲ್ಯವಂತ ರಘುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಇದೆ. ಋಷ್ಯಮುಖ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿಯೇ ಶಬರಿಯ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅವಳು ನೀಡಿದ ಹಣ್ಣನ್ನು ಗೆಡ್ಡೆ ಗೆಣಸು ತಿಂದು ಅವಳನ್ನು ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡಿದ ರಾಮನ ನಂಟಿದೆ. ಆ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಶಬರಿಗಿರಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಆದರೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ರಾಮ ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ಬಂದಿದ್ದರು ಎಂಬ ಕಥೆಗಳು ಪ್ರಚಲಿತವಿದೆ. ನಾಮದ ಕಲ್ಲು, ಮೃಗವಧೆ, ಚುಂಚ ಘಟ್ಟ, ಸೀತಿ ಮನಿ, ರಾಮಪುರ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲ ಕಡೆಗಳಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಅಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಕಥೆಗಳಿವೆ. ಕೋಲಾರದ ಬಳಿ ಆವನಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಋಷಿಗಳ ಆಶ್ರಮವಿದೆ ಅಲ್ಲಿ ಸೀತಾದೇವಿಯು ಲವಕುಶರಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದ್ದಳು ಎಂಬ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ಸಮೀಪದ ರಾಮನಗರಕ್ಕೂ ಶ್ರೀರಾಮನ ನಂಟಿದೆ ಕಾಕಾಸುರನನ್ನು ವಧಿಸಿದ ಸ್ಥಳ ಶ್ರೀರಾಮನು ವನವಾಸ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 14 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಈ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿದ್ದಾಗ ಕಾಕಾಸುರನು ಸೀತಾ ಮಾತೆಯನ್ನು ಕೆಣಕಿ ಶ್ರೀರಾಮನಿಂದ ಹತನಾಗಿದ್ದು ಇಂದಿಗೂ ಕೂಡ ಆ ಶ್ರೀರಾಮನ ಬೆಟ್ಟದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಲ್ಲಿ ಕಾಗೆಗಳ ಹಾರಾಟ ಇಲ್ಲದೇ ಇರುವುದು ವಿಶೇಷ. ರಾಮನಗರದ ಬೆಟ್ಟದ ಬಳಿ ಹನುಮನ ಹೆಜ್ಜೆಯ ಗುರುತನ್ನು ನಾವು ಈಗಲೂ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸುಗ್ರೀವ ನಿರ್ಮಿತ ರಾಮಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವೂ ಇದೆ. ಆದರೆ ದಾಖಲೆಗಳು ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ಸಿಕ್ಕಂತೆ ಕಿಷ್ಕಿಂದೆ ಮತ್ತು ಋಷ್ಯಮುಖ ಪರ್ವತಗಳು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ಇವೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳು ಹಾಗೂ ವಿವೇಚನೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಕಿಷ್ಕಿಂದೆಗೆ ಬರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸೀತಾ ಅಪಹರಣ ಆಗಿ ಹನುಮನ ಸಮಾಗಮ ಆದ ಕಾರಣ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳಗಳೆಂದು ಹೊಸಪೇಟೆ, ಕೊಪ್ಪಳ ಪ್ರದೇಶ ಗಳು ಕಿಷ್ಕಿಂದೆ ಎಂದು ಆ ಪ್ರದೇಶ ಮಾತ್ರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.
ವಿಜಯಪುರದ ಬಳಿ ಇರುವ ಸೀತಿಮನಿ ಮತ್ತು ರಾಮಪುರಗಳು ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದ ಊರುಗಳು ವನವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಮ ಸೀತೆಯರು ಇಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ಅಲ್ಲಿಯ ಸ್ಥಳೀಯರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಸೀತಿಮನಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಸೀತೆಯ ಮನೆ ಮತ್ತು ಲವ ಕುಶರ ಕುಂಡಗಳನ್ನು ಕೂಡ ನೋಡುತ್ತೇವೆ.
ಅದರಂತೆ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಬಳಿಯ ಹಿರೇಮಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ 12-13 ಶತಮಾನದ ಹಳೆಯ ಕೋದಂಡ ರಾಮನ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಹನುಮಂತನ ವಿಗ್ರಹವಿಲ್ಲ. ಸ್ಥಳೀಯರು ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರ ಮದುವೆಯಾದ ಬಳಿಕೆ ಸೀತೆ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಣರೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಬಂದು ವಾಸ ಮಾಡಿ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಕತೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಮೈಸೂರು ಪ್ರಾಂತದಲ್ಲಿ ಅರಣ್ಯವೊಮದರಲ್ಲಿ ಚುಂಚ ಎಂಬ ಋಷಿ ಶ್ರೀ ರಾಮನ ಪರಮ ಭಕ್ತ ಋಷಿಗಳು ರಾಮನ ಬರುವಿಗಾಗಿ ಕಾದಿದ್ದವರು ಅವರನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಲು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಶ್ರೀ ರಾಮನು ಸೀತಾ ಸಮೇತನಾಗಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣನೊಂದಿಗೆ ಬಂದು ಮಹರ್ಷಿಗಳಿಗೆ ದರ್ಶನ ನೀಡಿದ ಸಲುವಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಚುಂಚನಕಟ್ಟೆ ಆಥವಾ ಚುಂಚ ಘಟ್ಟ ಎಂದು ಹೆಸರು ಬಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಯಿತು ಎಂದು ಇನ್ನೊಂದು ಐತಿಹ್ಯದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚುಂಚ ಮತ್ತು ಚುಂಚಿಯರೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸರು ಅಲ್ಲಿಯ ಜನರಿಗೆ ಬಹಳ ಉಪಟಳವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದು , ಹೋಮ ಹವನಾದಿಗಳಿಗೆ ವಿಘ್ನವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ವನವಾಸದಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಶ್ರೀರಾಮನು ಪತ್ನಿ ಹಾಗೂ ತಮ್ಮನೊಡನೆ ಆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ಜನರ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗೆ ಆ ರಾಕ್ಷಸರ ಸಂಹಾರ ಮಾಡಿ ಜನರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ಸಲುವಾಗಿ ಆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಚುಂಚನಕಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ಚುಂಚ ಘಟ್ಟ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿತೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಈ ಘಟನೆಯ ನಂತರ ಸೀತೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲು ಬಯಸಿದಾಗ ಬಂಡೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಬಾಣದಿಂದ ಬಂಡೆಯೊಂದನ್ನು ಸೀಳಿ ನದಿ ಹರಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿರುವ ಪ್ರತೀಕ ಎಂದು ಇಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಜಲಾಶಯವಿದೆ. ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗ ನೀರು ಹಳದಿಯಾಗಿದ್ದು ಆಕೆ ಬಳಸಿದ ಸೀಗೆಕಾಯಿ ಹಾಗೂ ಅರಿಶಿನದ ಪ್ರತೀಕ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಸೀತೆ ಬಚ್ಚಲು ಅಥವಾ ಸೀತೆಯ ಮಡಿಲು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೋದಂಡರಾಮನ ದೇವಾಲಯವಿದ್ದು ಅಲ್ಲಿ ಸೀತೆ ರಾಮನ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವುದು ವಿಶೇಷ.
ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯ ಸಮೀಪ ಶರಾವತಿ ನದಿಯ ಉಗಮವು ರಾಮ ಶರದಿಂದ ಆದ ಕಾರಣವೇ ಶರಾವತಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿತೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ ಬಾಣದಿಂದ ನೀರು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಆದ ಕಾರಣ ಆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಅಂಬುತೀರ್ಥವೆಂಬ ಹೆಸರುಂಟು. ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳ ಮೃಗವಧೆಯು ಮಾಯಾಚಿಂಕೆಯಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದ ಮಾರೀಚನ್ನು ಕೊಂದ ಸ್ಥಳವೆಂದು ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಆಸ್ಥಳವನ್ನು ಮೃಗವಧೆ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.
ತುಮಕೂರು ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ನಾಮದ ಚಿಲುಮೆ ಎಂಬ ಸ್ಥಳವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕೂಡ ರಾಮ, ಸೀತಾ ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ವನವಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸವಿದ್ದರು. ಶ್ರೀರಾಮನ ಬಾಣದಿಂದ ಈ ಚಿಲುಮೆ ಬಂದಿದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಇದೆ. ರಾಮದೇವರು ತಮ್ಮ ಹಣೆಗೆ ತಿಲಕವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ನೀರನ್ನು ಹುಡುಕಿದಾಗ ನೀರು ಸಿಗಲಿಲ್ಲವೆಂದು ಬಾಣವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಚಿಲುಮೆಯಿಂದ ನೀರು ಬಂದ ಕಾರಣ ಈ ಚಿಲುಮೆಗೆ ನಾಮದ ಚಿಲುಮೆಯಂದು ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.
ಅದರಂತೆಯೇ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರದ ಗಡಿಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಲೇಪಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿ ಜಟಾಯು ರಾಮ ಲಕ್ಷ್ಮಣರಿಗೆ ಸೀತೆಯನ್ನು ರಾವಣನು ಅಪಹರಿಸಿದ ವಿಚಾರ ತಿಳಿಸಿ ತನ್ನ ಪ್ರಾಣ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲೇಪಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಹನುಮನ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಂಪಿಯನ್ನು ವಿಶ್ವ ಪರಾಂಪರಿಕ ಸ್ಥಳವನ್ನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ಪಾರಂಪರಿಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೇವಸ್ಥಾನ ಎಂಬುದರ ಜೊತೆಗೆ ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರ ಓಡಾಡಿದ, ನೆಲೆಸಿದ ಸ್ಥಳವೆಂದೇ ಕಿಷ್ಕಿಂದೆಗೆ ಮಹತ್ವವಿದೆ. ಹನುಮನು ಉದಿಸಿದ ನಾಡು ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ, ಯೋನಿಯಲ್ಲಿ ವಾನರನಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಹನುಮಂತ ಬುದ್ಧಿಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ಹನುಮಂತ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಅಂಜನಾದ್ರಿಯಲ್ಲಿ ರಾಮನನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ್ದು ಋಷ್ಯಮುಖ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ಎಂದೇ ಆ ಸ್ಥಳಗಳ ಮಹತ್ವ ಇಮ್ಮಡಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸುಗ್ರೀವನ ಗುಹೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಗುಹೆಯ ಪಕ್ಕದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸೀತಾ ಕುಂಡವಿದೆ. ಇಂತಹ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪೂರಾತನ ಹಾಗೂ ನೂತನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇರುವುದರಿಂದ ವಿಶ್ವ ಪಾರಂಪರಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಮ್ಮೆಯಾಗಿದೆ.
- ಮಾಧುರಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ, ಬೆಂಗಳೂರು
ಲೇಖರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪರಿಚಯ:
ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿ ಎಂ ಎ; ಉದ್ಯೋಗ: freelance ಅನುವಾದಕಿ. ಹವ್ಯಾಸ: ಪುಸ್ತಕ ಬರೆಯುವುದು ಓದುವದು, ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಅನುವಾದ ಮಾಡಿ ಎರಡೂ ಭಾಷೆಗಳ ಸೊಗಡನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ತಿಳಿಯುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು. ಕುವೆಂಪು ಭಾಷಾ ಭಾರತಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಹಾಗೂ ಎನ್ ಸಿ ಡಿಸಿ ಗೆ ಅಧಿಕೃತ ಅನುವಾದಕಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಪ್ರಕಟಿತ ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಅನುವಾದಗಳು:- ಮಾತೃತ್ವ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಥೆಗಳು (ಕಥಾ ಸಂಕಲನ) ಪರಿವರ್ತನೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಥೆಗಳು (ಕಥಾ ಸಂಕಲನ) ಕಾದಂಬರಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಥೆಗಳು (ಕಥಾ ಸಂಕಲನ) ಕಥಾರಂಜಿನಿ (ಕಥಾ ಸಂಕಲನ), ಕವನ ಝರಿ (ಕವನ ಸಂಕಲನ), ಪ್ರೇಮ (ಅನುವಾದಿತ ಕಾದಂಬರಿ)- ಮೂಲ ಮುನ್ಷಿ ಪ್ರೇಮಚಂದ್) (2012 ನೇ ಸಾಲಿನ ಅರಳು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ ಕೃತಿ), ಚಂದ್ರ ಗುಪ್ತ (ಅನುವಾದಿತ ನಾಟಕ- ಮೂಲ ಜಯಶಂಕರ ಪ್ರಸಾದ್), ಬಾಂಧವ್ಯ (ಕಾದಂಬರಿ), ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಸುವಿಚಾರ (ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಸುವಿಚಾರಗಳ ಸಂಗ್ರಹ)
2012 ನೇ ಸಾಲಿನ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ನೀಡುವ ಅರಳು ಪ್ರಶಸ್ತಿ, 2020 ಸಾಲಿನ ಬುದ್ಧ ಬಸವ ಗಾಂಧಿ ಪ್ರತಿಷ್ಟಾನದ ದತ್ತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, 2023ನೇ ಸಾಲಿನ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಹಕಾರಿ ನಿಯಮಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಮಹಿಳಾ ಸಾಧಕಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದು ಸಂಜೆ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ದಿನ ನಿತ್ಯ "ಸುವಿಚಾರ ಅಂಕಣ " ದಿ ಡೈಲಿ ನ್ಯೂಸ್ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ "ಹಿತ್ತಲ ಮದ್ದು" ಅಂಕಣ, "ಶ್ರೀ ಶೈಲ ಪ್ರಭ" ಮತ್ತು ಸಪ್ತಗಿರಿ ಮಾಸಿಕ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಲೇಖನಗಳೂ, ಸಂಯುಕ್ತ ಕರ್ನಾಟಕ, ವಿಶ್ವವಾಣಿ, ಸಂದರ್ಶನ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ಲೇಖನಗಳು, ವಿಕ್ರಮ ವಾರ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಖನ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ. ಆಯ್ದ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಗಳಲ್ಲಿ ಕವನ ವಾಚನ ಮಾಡುವುದು, ಫೇಸ್ಬುಕ್ ನ ಕಸ್ತೂರಿ ಚಂದನವನ ಮತ್ತು ಸೌರಭ ಸಾಹಿತ್ಯ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಉತ್ತರಾದಿ ಮಠ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಅಡ್ಮಿನ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.
ನಿರಂತರ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಉಪಯುಕ್ತ ನ್ಯೂಸ್ ಟೆಲಿಗ್ರಾಂ ಚಾನೆಲ್‌ಗೆ ಜಾಯಿನ್ ಆಗಿ
ಉಪಯುಕ್ತ ನ್ಯೂಸ್’ ಫೇಸ್ಬುಕ್ ಪುಟ ಲೈಕ್ ಮಾಡಿ
ಉಪಯುಕ್ತ ನ್ಯೂಸ್ ವಾಟ್ಸಪ್‌ ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ಜಾಯಿನ್ ಆಗಲು ಈ ಲಿಂಕ್ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ
